Μόλις πριν από λίγα εικοσιτετράωρα ανακοινώθηκε σχεδόν πανηγυρικά η χαλάρωση των capital controls με υποσχέσεις, μάλιστα, ότι βρισκόμαστε όλο και πιό κοντά στην πλήρη άρση τους.
Κι όμως η αλήθεια είναι εντελώς διαφορετική. Όπως αποκαλύπτει κορυφαίος παράγοντας του οικονομικού επιτελείου στο Newsbomb.gr τα capital controls δεν πρόκειται να αρθούν στην Ελλάδα τουλάχιστον έως τα μέσα του 2018 και βλέπουμε.
Στην κυβέρνηση και στο Μέγαρο Μαξίμου γνωρίζουν ότι από την πρώτη ημέρα που θα υλοποιηθεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα συμβεί η πλήρης κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος και της οικονομίας. Σύμφωνα με τις δικές τους βεβαιότητες, όχι μόνο δεν θα επιστρέψει ούτε ένα ευρώ στους καταθετικούς λογαριασμούς αλλά θα φύγουν ακόμη περισσότερα δισεκατομμύρια με συγκεκριμένους προορισμούς, θυρίδες, σεντούκια, τράπεζες του εξωτερικού,κ.λπ.
Μάλιστα, η κυβέρνηση βάζοντας στο παιχνίδι και τους θεσμούς των οποίων δήθεν χρειάζεται η έγκριση για τη χαλάρωση των περιορισμών που επέβαλε η ίδια πριν από ένα χρόνο προκειμένου να επιτύχει τους καταστροφικούς – έτσι όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα – χειρισμούς της με το δημοψήφισμα και τη διαπραγμάτευση που έφερε το τρίτο επαχθέστατο μνημόνιο, επιδιώκει (πάντα για λόγους επικοινωνιακής διαχείρισης) να δημιουργήσει την αίσθηση ότι κατοχυρώνει βήμα βήμα τον απεγκλωβισμό της.
Κανείς δεν ξεχνά άλλωστε ότι από την πρώτη στιγμή που επιβλήθηκαν τα capital controls, άρχισε και η επικοινωνιακή τους διαχείριση με υποσχέσεις κάθε μήνα ότι πλησιάζει η άρση τους. Υποσχέσεις ψευδείς με πλήρη συνείδηση του ψεύδους από όσους κάθε φορά έκαναν τις αντίστοιχες δηλώσεις.
Η πραγματικότητα όμως είναι διαμετρικά αντίθετη. Προφανώς υπάρχουν ορισμένες ελαφρύνσεις για να λειτουργήσει το εμπόριο, αλλά στην πραγματικότητα τίποτε δεν πρόκειται να αλλάξει για τους απλούς καταθέτες που βλέπουν τα χρήματά τους εγκλωβισμένα να αντιμετωπίζουν πάντα το ενδεχόμενο του κουρέματος, αν τελικά τα πράγματα δεν πάνε καλά για την οικονομία.
Το τρικ του νέου χρήματος μπορεί πράγματι να λειτουργήσει εφόσον πρόκειται για καταθέσεις που αφορούν σε επενδύσεις υπό την έννοια των τρεχόντων εξόδων, αλλά κανείς στο οικονομικό επιτελείο δεν πιστεύει ότι μπορεί πραγματικά να κάνει τη διαφορά.
Για το λόγο αυτό μάλιστα ήδη επεξεργάζονται σενάρια για εναλλακτικές λύσεις προκειμένου να πιέσουν ακόμη περισσότερο τους πολίτες να επιστρέψουν όσο το δυνατόν περισσότερα χρήματα στους τραπεζικούς λογαριασμούς.
Ενδεικτική είναι η εγκύκλιος για την «πρόσληψη» τεσσάρων ειδικά εκπαιδευμένων σκύλων που θα εγκατασταθούν στα αεροδρόμια προκειμένου να αντιμετωπίσουν απόπειρες εξαγωγής μεγάλων χρηματικών ποσών μέσα στις αποσκευές.
Κι αυτό είναι το λιγότερο. Πάντα, όπως αποκαλύπτει το newsbomb.gr υπάρχουν στο συρτάρι της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Οικονομικών οι προτάσεις για λήψη ριζοσπαστικών μέτρων, σε περίπτωση που η κατάσταση ξεφύγει ακόμη περισσότερο.
Όλοι θα θυμούνται τα γλωσσικά ατοπήματα της Νάντιας Βαλαβάνη, πριν από περίπου 16 μήνες όταν ουσιαστικά ομολογούσε τους σχεδιασμούς για τις δεσμεύσεις των θυρίδων. Φυσικά, η κυβέρνηση αντιλήφθηκε έγκαιρα τότε το σάλο που θα προκαλούσε και δεν προχώρησε σε κινήσεις πανικού. Υπάρχουν όμως πάντα, στελέχη που ακόμη και σήμερα υποστηρίζουν ότι θα ήταν ένα μέτρο έκτακτης ανάγκης.
Η αποϋλοποίηση του χρήματος
Πριν όμως φτάσουμε σε αυτό το ενδεχόμενο που σημαίνει ότι το επόμενο βήμα θα είναι Grexit και πτώχευση μαζί, η κυβέρνηση θα επιδιώξει να κάνει βήματα προς την «αποϋπολοίηση» του χρήματος.
Είναι κάτι περισσότερο από το πλαστικό χρήμα. Είναι η προσπάθεια να περιοριστεί δραστικά η κυκλοφορία του χάρτινου χρήματος στην αγορά και η αντικατάστασή του με το άυλο χρήμα.
Σύμφωνα με το σχέδιο που εκπονείται στο υπουργείο Οικονομικών σταδιακά θα γίνει προσπάθεια ώστε να υποχρεωθούν οι πολίτες να χρησιμοποιούν σύγχρονες μεθόδους διακίνησης του χρήματος – χρεωστικές κάρτες και ηλεκτρονικές πληρωμές μέσω τραπεζικών λογαριασμών μέσω της μεθόδου του e banking – σε όλες τις δραστηριότητές τους. Από τις αγορές στο σούπερ μάρκετ έως τις πληρωμές των ΔΕΚΟ και την αγορά υπηρεσιών από ελεύθερους επαγγελματίες (γιατρούς, δικηγόρους, συμβολαιογράφους, μηχανικούς αυτοκινήτων, ηελκτρολόγους κ.λπ).
Σε πρώτη φάση έχει ήδη ανακοινωθεί ότι το αφορολόγητο θα χτίζεται μόνο μέσω των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Αμέσως μετά δεκάδες χιλιάδες επαγγελματίες θα υποχρεωθούν να έχουν μηχάνημα POS και θα πληρώνονται υποχρεωτικά μόνον μέσα από αυτό, μέσω χρεωστικών καρτών.
Το σχέδιο που έχει πολλές μικρές λεπτομέρειες και χρειάζεται περίπου 2 χρόνια για να εφαρμοστεί πλήρως έχει έναν και μόνο στόχο.
– Να γνωρίζει η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων και το σύστημα TAXIS και το τελευταίο ευρώ που έχει κάθε πολίτης στη διάθεσή του.
– Να γνωρίζει πώς το δαπανά και τελικά το ποσό που του περισσεύει, αν φυσικά υπάρχουν ακόμη απλοί εργαζόμενοι που έχουν περίσσευμα χρήματος.
Σε συνδυασμό μάλιστα με την επιβολή δρακόντειου περιουσιολογίου στο οποίο θα δηλώνεται υποχρεωτικά οποιοδήποτε κινητό περιουσιακό στοιχείο έχει αξία (κοσμήματα, πίνακες, χρεόγραφα, αντίκες) αλλά και χρήματα εκτός τραπεζικού συστήματος θα δημιουργηθεί ένα ασφυκτικό πλέγμα ελέγχου του χρήματος.
Αυτό σε πρώτη φάση δικαιολογείται με την ανάγκη πάταξης της φοροδιαφυγής και του μαύρου χρήματος που ακόμη ανθεί στη χώρα μας, αλλά παράλληλα επιβάλλει ένα σκηνικού οικονομικού… τρόμου.
Η οικονομία σε απόγνωση
Την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση επιδιώκει εναγωνίως, αλλά χωρίς ουσιαστικό σχέδιο να επιστρέψει μέρος των… χαμένων καταθέσεων στις τράπεζες, έστω από αυτά τα περίπου 40 δισ. που έφυγαν στο εξάμηνο της δικής της δήθεν διαπραγμάτευσης, η κατάσταση στην πραγματική οικονομία χειροτερεύει κάθε εβδομάδα.
Τα πλασματικά πλεονάσματα που εμφανίζονται λόγω της μη πληρωμής των υποχρεώσεων του κράτους σε προμηθευτές, επιστροφές ΦΠΑ, κ.λπ., δεν μπορούν να συγκαλύψουν την πραγματικότητα: Τις περίπου 100 επιχειρήσεις που κλείνουν κάθε ημέρα (15.409 στο πρώτο πεντάμηνο του 2016) που αθροίζουν ακόμη 30.000 άνεργους στις στρατιές των εκατοντάδων χιλιάδων.
Μια θλιβερή αλυσίδα που δυστυχώς δεν προβλέπεται να ανακοπεί καθώς και όσοι προσλαμβάνουν εργαζόμενους το κάνουν για μειωμένη ή περιστασιακή απασχόληση.
Και παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο πανηγυρίζουν για τις νέες θέσεις εργασίας που δημιουργούνται η αλήθεια είναι ότι αν στους άνεργους προστεθούν οι ευκαιριακά ανασχολούμενοι και οι εκατοντάδες χιλιάδες που δεν πληρώνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα τότε διαπιστώνεται η οικτρή πραγματικότητα.
Κι αν κανείς αναλογιστεί αυτά που έρχονται – ακόμα υψηλότερες φορολογικές επιβαρύνσεις, ασφαλιστικές υποχρεώσεις και κανονιστική συμμόρφωση – βλέπει μια αλληλουχία γεγονότων που θα πολλαπλασιάσει τη ζημία στην αγορά.
O ρυθμός αύξησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων και των οφειλών προς το δημόσιο έχει επιταχυνθεί δραματικά το τελευταίο διάστημα. Κόκκινα δάνεια στις τράπεζες και ληξιπρόθεσμες οφειλές στην εφορία έχουν φτάσει τα 190 δισεκατομμύρια ευρώ και έχουν ξεπεράσει κατά πολύ το 100% του φετινού ΑΕΠ της χώρας. Και σε αυτά δεν υπολογίζονται τα χρέη προς τη ΔΕΗ.
Το σχέδιο των 100 δισ.
Για όλα τα παραπάνω η κυβέρνηση έχει… ωραία σχέδια και ευελπιστεί ότι έως το 2020 θα υπάρξουν στην Ελλάδα νέες επενδύσεις 100 δισ. ευρώ, ώστε να επιστρέψει το πάγιο κεφάλαιο της χώρας στο 2009.
Και σε αυτήν, όμως, την περίπτωση η πραγματικότητα είναι εξαιρετικά σκληρή.
Ακόμη και 200 δισ. ευρώ να τοποθετηθούν στην πραγματική οικονομία μέσω επενδύσεων η αποεπένδυση θα συνεχίζεται καθώς οι αποσβέσεις θα συνεχίσουν να είναι μεγαλύτερες από τις νέες επενδύσεις μέχρι το τέλος της δεκαετίας.
Σύμφωνα με έγκυρους οικονομικούς αναλυτές θα χρειαστεί να περάσουν συνολικά 14 χρόνια από σήμερα, να γίνουν επενδύσεις 730 δισ. ευρώ (52 δισ. ευρώ το χρόνο κατά μέσο όρο όταν σήμερα είμαστε στα 20-21 δισ.) και να φτάσουμε στο μακρινό 2030 ώστε η οικονομία μας, ανακτήσει το χαμένο έδαφος και καταφέρει αλλάξει επίπεδο αυξάνοντας το απόθεμα κεφαλαίου της στα 945 δισ. ευρώ.
Το ερώτημα είναι αν μπορεί πράγματι η χώρα και υπό ποιες προϋποθέσεις, να προσελκύσει ένα τόσο μεγάλο όγκο νέων επενδύσεων σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα και σε ένα διαρκώς επιδεινούμενο διεθνές περιβάλλον.
Στην κυβέρνηση παραδέχονται ότι τα απαιτούμενα κεφάλαια είναι πολλαπλάσια των πόρων που διαθέτει το Δημόσιο και είναι απαραίτητο να διασφαλίσουμε ότι τα επόμενα χρόνια να προσελκύσουμε έναν πολύ μεγάλο αριθμό ιδιωτικών επενδύσεων ώστε να αντιστραφεί η τάση.
Συμπληρωματικά στα παραπάνω πρέπει να συνεκτιμηθεί και το ότι η κυβέρνηση δεν δείχνει καμία πρόθεση να αλλάξει το μείγμα οικονομικής πολιτικής που στηρίζεται στην υπερφορολόγηση και στη λιτότητα, το τραπεζικό σύστημα είναι εγκλωβισμένο, το ευρύτερο επενδυτικό περιβάλλον είναι εχθρικό για την προσέλκυση κεφαλαίων, δεν υπάρχει συγκροτημένη αναπτυξιακή πολιτική, δεν λειτουργούν οι κανόνες του ανταγωνισμού και δεν υπάρχει έγκαιρη απονομή δικαιοσύνης.
